ARNHEMS LUILETTERLAND

Het is 1957.
Arnhem.
Het is een vroeg morgen in de laatste maanden van het jaar.
Zij trekt de deur aan de boulevard Heuvelink achter haar dicht.
Met haar tas vol boeken stapt zij op haar fiets en gaat op weg naar haar werk.
Haar dagelijkse werk is een paar straten verder op, maar ze neemt vanmorgen een omweg om haar gedachten de tijd te geven om in de goede volgorde te gaan staan. Al acht jaar geeft zij les op de christelijke MULO ‘Molenbeke’. Zij slaat de Parkstraat in waar de school staat.
‘Bonjour monsieur’, zegt zij tegen een jongeman die bij de deur van nummer 21 staat en de indruk wekt dat hij juist is thuisgekomen van een lange nacht. De jongeman kijkt haar vluchtig aan, duwt de deur open en stapt naar binnen. Zij stapt door en even later loopt zij de school binnen. Nog even en zij zal haar eerste les Frans van de dag geven.

Het had zo maar kunnen gebeuren. Een ontmoeting van Nel Benschop en Jan Cremer in de Parkstraat te Arnhem. Nel Benschop gaf er les van 1948-1975 en Jan Cremer woonde er vier maanden toen hij kortstondig op de Arnhemse Kunstacademie zat. Deze mogelijke ontmoeting kwam bij mij op toen ik las in het nieuwe boek van uitgeverij Kontrast. Wim Huijser is in de literaire geschiedenis van Arnhem gedoken. Na een boeiende en korte inleiding over ‘Schrijvers en Wandelaars’ gaat hij in 21 hoofdstukken langs 21 plekken die verbonden zijn aan schrijvers. Sommige schrijvers zijn geboren in de Gelderse hoofdstad, anderen zijn er op latere leeftijd komen wonen, er zijn er ook die er alleen kwamen en wandelden.

Nel Benschop krijgt drie pagina’s toebedeeld en Jan Cremer woont samen met twee anderen in één hoofdstuk. Voskuil en het Openlucht Museum is een niet te missen combinatie. Jean Dulieu (de ontdekker van Paulus de Boskabouter) woonde vlak bij het Gravinnenbos waar hij vaak kwam. Peter van Straaten werd in Arnhem geboren en woonde op meerdere plekken in de stad en heeft geschreven over zijn loopje van huis naar school. Een Arnhems fenomeen was Johnny van Doorn (oftewel de Selfkicker), een ‘spoken word performer’ die geen presidentiële inauguratie nodig had om bekend te worden. Park Sonsbeek met de beroemde waterval komt meerdere keren terug in het boek. Soms word een woonadres van iemand genoemd, soms de plek waar iemand wandelde of over schreef.

Wim Huijser heeft geen uitputtende literaire geschiedenis van Arnhem willen schrijven. Mijn oud-leermeester Hans Werkman liet mij weten dat de schrijver Bé Nijenhuis ook in Arnhem woonde. En er zal ongetwijfeld nog wel meer te noemen zijn over literair Arnhem.

De ondertitel van dit boekje herbergt ‘drie wandelingen’. Rob Wolfs, de bekende routemaker, is verantwoordelijk voor het ontwerp van deze wandelingen en dan weet je dat je goed zit. De eerste wandeling gaat door Parken-West (6.5 kilometer), wandeling twee heet ‘Binnenstad’ (5 kilometer), de derde wandeling is ‘Parken-Oost (7 kilometer). De eerste twee wandelingen kunnen worden gecombineerd (de routebeschrijving is hier op berekend). Het kaartje met de ingetekende routes staat op de binnenflap van de voorzijde (twee adressen vallen buiten de kaart). De derde wandeling staat op de binnenflap aan de achterzijde. Om teleurstelling te voorkomen: niet alle plekken die in de 21 hoofdstukken worden genoemd komen aan bod in de wandelingen. Wanneer dat gebeurd zou zijn, dan hadden we een ‘Vierdaagse van Arnhem’ gekregen.

Een paar losse kanttekeningen: * het is mij niet duidelijk waarom de volgorde in de hoofdstukken niet gelijk op loopt met de volgorde in de wandelingen; * de Fiets- en Wandelbeurs (Huijser spelt deze naam beter dan de Beurs zelf in haar eigen logo!) heeft kantoor in Amsterdam, maar de Beurs wordt in Utrecht gehouden; * de Opstandingskerk, waar tegenover Thomas Verbogt woonde, heet sinds einde vorig jaar, na een verbouwing, de Nieuwe Kerk.

Wim Huijser heeft gezorgd voor een mooi boekje voor schrijvende wandelaars en wandelende schrijvers en iedereen die in hun spoor wil gaan. Verder heeft Marije Rosing gezorgd voor een mooie vormgeving. Zou dit boekje niet een mooi welkomsgeschenk van de gemeente Arnhem zijn voor mensen in deze gemeente komen wonen? Ik verwacht dit jaar een keer koers te zetten naar Arnhem om te wandelen in Luiletterland.

Wim Huijser
Arnhems Luiletterland.
Drie wandelingen door het literaire landschap van Arnhem
uitgeverij Kontrast 2021
95 pagina’s
ISBN 978-94-92411-61-7
(de wandelroutes zijn ontworpen door Rob Wolfs)

Dit boek heb ik ontvangen van de uitgever voor een recensie op mijn website.