Trage Tocht Leersum – Doorn

Toen ik ging wandelen bij het Leersumse Veld zette ik de auto hier ook neer. De weg naar de graftombe van Nellestein is net een tikje anders dan bij de route naar het Leersumse Veld. Wanneer er veel routes in een klein gebied zijn is het een uitdaging om telkens een ander pad te vinden, een welhaast onmogelijke opgave. De graftombe dateert uit het begin van de negentiende eeuw en in 1822 werd de eerste persoon bijgezet in de tombe. De opdrachtgever van de tombe was Cornelis Jan van Nellesteyn, die van kasteel Broekhuizen was vertrokken, omdat zijn kinderen het niet eens waren met zijn tweede huwelijk (met zijn huishoudster die al flink zwanger was op de trouwdag). Hij koos deze plek op de Donderberg zorgvuldig uit, want het lag precies op één van de zichtlijnen van Kasteel Broekhuizen, zodat zijn kinderen op het kasteel zicht hadden op de graftombe van pa (en uiteindelijk ook van henzelf).

Ik daal af van de Donderberg en steek de doorgaande weg N226 (tussen Leersum en Maarsbergen) over en zo verdwijn ik in de bossen van Dartheide. Bospad na bospad, kale bomen, een enkel restantje sneeuw, heuveltje op en heuveltje af. Ik passseer een grafheuvel en het is nog steeds stil in de bossen, niemand komt in mijn blikveld. Wanneer ik stil sta bij een horizontale boomstam om mijn lunch (de eerste) te nuttigen, hoor ik een geluid en ik kijk om. Een hond komt aanrennen op het pad waar ik net heb gelopen. Aan een riem zit een vrouw vast die ook rent. Een kort gesprek tussen een stilstaande man en een rennende vrouw volgt. Het is voor ons beiden de eerste menselijke ontmoeting in het bos hedenochtend. Het kan nog rustig zijn op de Utrechtse Heuvelrug.

Vanaf een onverharde rotonde midden in de Kaapse Bossen heb ik het zicht op dit fraaie optrekje. Het is het woonhuis op landgoed De Ruiterberg. Het landhuis dat er nu staat is gebouwd in 1950. De bouw van het oorspronkelijke landhuis werd begonnen in 1917, niet alleen met het landhuis, maar ook met allerlei andere gebouwen op het landgoed. De opdrachtgever was eigenaar J. Wilmink, die directeur was van de Koninklijke Hollandse Lloyd.

In de Tweede Wereldoorlog werd het gebouw verwoest. In 1950 werd begonnen met het nieuwe gebouw dat werd opgetrokken in de Delftse-School stijl. Oospronkelijk was aan de tuin al veel aandacht besteed, met lange zichtlijnen. Momenteel is het huis particulier bewoond.

Na even stevig doorlopen (en teruggrijpen op de GPS, want ik was het spoor kwijt) kom ik langs één van de gebouwen van De Ruiterberg. Het is het Poortgebouw. Door de takken van de kale bomen kan ik het gebouw zien, en ik zie nu dat ik hier in vroeger tijden wel eens langs ben gefiets.

 

 

 

Ik dring steeds verder door in de Kaapse Bossen. De naam doet mij denken aan de Kaap in Zuid Afrika en dat blijkt ook nog passend te zijn. Rond het jaar 1750 werd dit gebied gekocht door de familie Hendrik Swellengrebel. De familie was net terug gekeerd uit Zuidelijk Afrika, waar Hendrik van 1739-1751 gouverneur was geweest van de Kaapkolonie. Hendrik was daar ook geboren, in het jaar 1700. Zijn vader was in Moskou geboren, als zoon van een Duitse handelaar, die later in dienst kwam van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) in de Kaapkolonie. Zelf kwam de kleine Hendrik al op dertienjarige leeftijd in dienst van de VOC. Hoewel Hendrik en zijn gezin naar de lage landen verhuisde, bleven zijn zussen in de Kaap, één van hen was getrouwd met de opvolger van haar broer Hendrik. Toen Hendrik Swellengrebel het terrein in Doorn aankocht bestond het voornamelijk uit heide en zandverstuivingen, latere eigenaaren maakte de naam ‘bossen’ waar door bomen aan te planten.

In de bossen passeer ik een chalet. Het is een huis met culinaire kracht. Het chalet is op een heuvel gebouwd. De eerder genoemde Hendrik gaf deze heuvel de naam van zijn dochter Helena. In 1932 werd op deze heuvel een chalet gebouwd door de toenmalige eigenaar, dit om de wandelaars een gelegenheid te geven om thee te drinken. Nu zie ik vooral veel honden met bijpassende mensen wandelen over hei en een beetje zand dat af en toe verstuift.

Van de Helenaheuvel kom ik door de bossen en langs de rand van bebouwing van Doorn. Ik zie de gebouwen van het Zonnehuis en steek de weg tussen Doorn en Leersum over. Aan de overzijde is een parkje met veel wandelbankjes. Ik neem aan dat hier veel vermoeide reizigers langs komen.

Nu heb ik wel belangstelling voor bordjes die op bankjes zijn gespijkerd of geschroefd. Eén van de bankjes die ik tref heeft literaire waarde. Het bankje is geschonken door Mevrouw A.C.M. Vestdijk op 15 november 1986. Zij was de weduwe van arts en schrijver Simon Vestdijk, die in Doorn woonde en werkte. Zij was de jonge weduwe die de nalatenschap van haar Simon streng bewaakte (en waarom ook niet?). Ik heb even plaats genomen op het bankje en dacht aan Franeker.

De bebouwing van Doorn laat ik snel achter mij. Wel zie ik nog een man die zijn tuin bebouwd. De plek komt mij bekend voor. Na enig nadenken en nazoeken kom ik er achter dat ik hier heb gelopen met de route Sandenburg. Ik liep toen ook over de Postweg, maar kwam van de andere zijde.  Deze rode handschoen heb ik toen niet verloren, maar de handschoen geeft een mooi contrast in het landschap.

 

De Postweg is een lange weg. Ik neem aan dat het vroeger de doorgaande weg is geweest en dat de huidige asfaltweg tussen Doorn en Leersum een nakomertje is. Na een klein Caravanterrein De Heihoek ga ik weer de smalle paden in. Daar is vaak wel wat moois te vinden. Wat is dit? Is dit een schuilhut voor verdoolde wandelaars? Kunnen wilde dieren hier een schuilplaats vinden? Of is het een gewone stortplaats voor overbodige bouwmaterialen? Een bos is groot en kan veel opnemen. 

Met 5 kilometer per uur kom ik terecht op het landgoed Broekhuizen. Dit landgoed heeft oude papieren. De man die de eerste bekende bewoner is droeg de naam Tyman van Zuylen. Later heeft er nog een bisschop gewoond. In 1629 werd Broekhuizen een ridderhofstad. Van Nellesteyn, van de graftombe, heeft een sterk stempel op het huidige Broekhuizen gezet. In 1906 wordt het huis volledig verwoest door brand en weer herbouwd in een andere stijl. Momenteel is het particulier bezit en in gebruik als hotel en restaurant en monument (sinds 1967). 

Er ligt een aardige vijver achter het huis. Hier kunnen wandelaars zic h uitleven. Er is zelfs een wandelbrugje. Een heemtuin is er nog steeds, uit de tijd dat het Rijksinstituut voor Natuurbeheer eigenaar was (de tuin is wel verplaatst naar een nieuwe plek), liefhebbers kun nen wekelijks meehelpen om de tuin in goede conditie te houden.

Aan de voorzijde van het huis trof ik een bijzondere boom, dat wil zeggen meerdere bomen die dicht bij elkaar zijn geplant en in een innige omstrengeling verzeild zijn geraakt. 

 

Wanneer ik de boom even de boom laat en naar rechts kijk  zie ik de kasteelhoeve Schevichoven. De sporen van deze boerderij gaan terug tot in de middeleeuwen. Het oudste deel (met twee trapgevels) van de huidige boerderij dateert uit de 17e eeuw, daarnaast staat een mooie duiventil. 

 

Inmiddels ben ik bij de uitgang en de ingang van Broekhuizen beland. Een groot hek markeert dit moment. Aan de overzijde van de weg ga ik weer een bosgebied in. Een smalle laan markeert de weg tussen twee weilanden door. Zo kom ik achter het startpunt uit. Langs huizen slingert het paadje en ik kom bij het parkeerterrein. 

Het einde van een mooie wandeling, met een goede temperatuur. Afwisseling van bossen en landgoederen en open terrein en een snuifje literatuur. 

Rob Wolfs en Ad Snelderwaard – Wandelen over de Utrechtse Heuvelrug – uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig 2016 (wandeling nummer 9: 19 kilometer)

Voor meer informatie over deze gids en bestelmogelijkheid, klik hiernaast op Gegarandeerd Onregelmatig.