HANDBOEK ORIËNTATIE

Het gebeurde in september 2016 dat ik, al lopend op het Pelgrimspad, verdwaalde op de zandvlakten en in de bossen van de Loonse en Drunense Duinen. Ik raakte de markeringen kwijt, ik hapte zand en stof. Ik keek op de routekaart en om mij heen. Google Maps bracht niet de verlangde helderheid. Uiteindelijk ben ik terecht gekomen op het rechte pad. 

Had ik toen baat gehad bij een Handboek Oriëntatie? De ondertitel laat zien dat het gaat om de avontuurlijke reiziger. Is een wandeltocht in de Loonse en Drunense Duinen nu zo avontuurlijk dat je beslagen ten ijs moet komen om hier een oversteek te wagen? Bij de avontuurlijke reiziger kan ik beter denken aan mensen die te voet of op de fiets de Alpen ingaan of door de Schotse Hooglanden trekken, of een tocht in Patagonië op het lijstje hebben staan. 

Keesjan van den Herik en Ilse Verkaart zijn ervaren avonturiers. Keesjan is een hoofdinstructeur bij de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV). Ilse gaf reeds vele oriëntatie-trainingen, onder anderen in de Schotse Hooglanden. Samen staan zij borg voor veel kennis en ervaring op het gebied van oriëntaie in afgelegen en moeilijk terrein. 

Het boek(je) van 164 pagina’s is compact geschreven met veel illustraties die de lezer op weg helpen in de wereld van de oriëntatie. Aangeraden wordt om reeds voor vertrek je goed op de hoogte te stellen van de inhoud van dit Handboek. een volgende stap is om al te oefenen. 

Allereerst wordt ingegaan op de papieren kaart, de ouderwetse en nog steeds noodzakelijke, kaart. De aanstaande reiziger wordt op de hoogte gesteld van de kunst van het kaartlezen en van de verschillende maat-systemen. Voldoende ruimte wordt ingebouwd om om te gaan met het lezen van de hoogtemeters, en ook de daarbij passende duur van je wandeling te berekenen.  

Vervolgens wordt kort (vier-en-een-halve pagina) ingegaan op het gebruik van digitale kaarten. Welke kaarten zijn er? Welke gegevens kun je vinden op de kaart die je wilt gebruiken?  

Vervolgens komt het Global Positioning System (GPS) aan de beurt. Dit systeem is een Amerikaans systeem, maar meestal, en ook in dit boek, wordt het gebruik voor allerhande vergelijkbare systemen. Er is bijvoorbeeld ook een Europees systeem (Galileo). Allerlei termen uit de wereld van de GPS worden uitgelegd. Ingegaan wordt op de verschillen en overeenkomsten van een aparte GPS en een mobiele telefoon als GPS. (Met telkens de achterliggende vraag: wat doe je wanneer je batterij leegloopt?). Ook hier wordt weer veel praktische informatie gegevens over het nauwkeurig omgaan met je GPS, over tracks en routes, over coördinaten.   

Als derde deel van de hoofdmoot komt het kompas uit de rugzak. De onderdelen van het kompas worden uitgelegd en goed geïllustreerd. Verder komt de relatie met de papieren kaart aan de orde, het bepalen van je koers wanneer je ergens in Verweggistan in een dal loopt. De geheimen van de kruispeiling worden uitgelegd. Hoe ga je om met afwijkingen (door declinatie, deviatie, inclinatie en aanwijsfouten)? 

Als laatste komt de hoogtemeter ter sprake. Ook hier wordt eerst de werking uitgelegd. De relatie met de topografische kaart wordt besproken en van beeld voorzien. En niet geheel onbelangrijk: de hoogtemeter wordt ingezet om je positie in het avontuur te bepalen. 

Bij het eerste toetje wordt uitgebreid ingegaan op de coördinaten-stelsels die er zijn (zoals het geografische coördinatenstelsel en het UMT-grid). Deze twee systemen vormen de basis voor de meeste nationale kaarten. Hier wordt o.a. ook gewezen op de datumgrens en de wijze van noteren van de coördinaten.

Het tweede (kleine) toetje gaat over de afstanden in het geografische coördinatenstelsel. Voor rekenkundige avonturiers een heerlijk uitstapje. Aan het einde van het boekje is er nog een Index en een paar pagina’s met ruimte voor Aantekeningen (en berekeningen).

Van den Herik en Verkaart zijn er in geslaagd om in kort bestek veel te bieden. Bondigheid en helderheid, goede illustraties en rekenvoor-beelden. De avonturier vindt het allemaal in dit boekje.

Het boekje meet 11,5 cm x 16,5 cm x 0,7 cm. Het geheel weegt 158 gram. Dat past in elke (al dan niet avontuurlijke) rugzak. 

En nu: op avontuur!

Keesjan van den Herik en Ilse Verkaart – Handboek Oriëntatie voor de avontuurlijke reiziger – Uitgeverij Elmar 2020 – €17,99

Dit Handboek Oriëntatie heb ik van Uitgeverij Elmar ontvangen voor een recensie.