DE WANDELAAR

Te voet op weg naar de stad kom ik langs de bibliotheek.
Ik buig af en loop naar binnen. Een grote stapel boeken zie ik op een laag tafeltje. Het zijn exemplaren van De Wandeling, een geschenk voor de lezer. Het is een heruitgave van dit boek geschreven door Adriaan van Dis, met een toegift van Margot Dijkgraaf, over de wandelingen van Van Dis in Parijs waar deze schrijver jaren woonde. Ik pak een exemplaar van de stapel en voor de zekerheid vraag ik aan een dame met een karretje boeken of het goed is dat ik een exemplaat meeneem.
Bent u lid van de bibliotheek?
Nee, dat ben ik niet.
Het is bedoeld voor leden van de bibliotheek.
Ik kijk naar de boeken die er nog liggen en denk dat vele leden nog geen boek hebben opgehaald.
Ik vertel dat ik graag wandel en graag lees en dat ik thuis mijn eigen verzameling boeken heb, waar ik druk mee bezig ben. Uiteindelijk mag ik een exemplaar meenemen. Ik wandel verder naar de stad met Adraan van Dis in mijn rugzak.

Dit boek is een uitgave in het kader van de campagne Nederland Leest van de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek. De eerste uitgave van dit boek dateert van 2007. Het is mooi dat dit boek weer op de markt is gekomen, de gratis markt. Het boek is zijn eigen wandeling begonnen, want ik zag op Instagraam dat in een plaatselijke minibieb dit boek al is opgedoken. De wandeling gaat verder.

Op het eerste gezicht zou je als lezer kunnen denken dat meneer Mulder, die in Parijs woont, en zijn dagelijkse wandelingen maakt De Wandelaar is, maar dat is gezichtsbedrog. De Wandelaar is een hond, die terechtkomt bij meneer Mulder na een brand in een pand waar mensen van allerlei afkomst ingetrokken waren De hond maakte onderdeel uit van die wereldgemeenschap van mensen van allerlei afkomsten. De hond sprong uit het brandende gebouw, juist toen meneer Mulder zijn avondwandeling maakte. Hij neemt de hond mee naar huis, nadat hij aan de politie een andere naam heeft opgegeven. Nicolas Martin is de naam die hij op een plaquette op het gebouw ziet staan. Zo noemt hij zich tegenover de mensen in de leefwereld van de Hond Zonder Naam. De hond gaat mee naar zijn apartement en hij neemt de hond goed onder handen, wast hem, verzorgt zijn wonden. Meneer Mulder, die op afstand blijft van mens en dier, laat hier zijn alter ego Nicolas Martin spreken. Nicolas Martin is de weldoener, de man die het goede zoekt. Meneer Mulder is de man die op afstand blijft, die leeft van zijn erfenis, die weinig om handen heeft.

De Hond Zonder Naam heeft zijn dagelijkse rondje nodig om zich te ontdoen van plas en uitwerpsel. Hond en Man maken hun dagelijkse tochten. Het blijkt dat niet Mulder/Martin de hond uitlaat, maar dat de Hond Mulder/Martin uitlaat. De Hond sjort de man aan de riem mee naar zijn wereld. Hij loopt langs gebouwen en naar mensen. Hond zoekt zijn wereld voor de fatale brand op. Het is een wereld die hemelsbreed verschilt van die van Mulder/Martin. De man aan de riem ontmoet mensen die leven in de schaduw van de stad. Hij ontmoet daklozen, documentlozen, werklozen, armoedzaaiers en Pere Bruno van de nabijgelegen kerk. Hij wordt meegenomen door straten die hij niet kende, over pleinen die in duister zijn gehuld. Hij raakt betrokken bij mensen en hij probeert afstand te houden. Hij ontdekt lopend achter zijn (?) hond aan een nieuwe wereld, een ander Parijs, bij hem om de hoek. Hij komt in contact met Le Chinois, die iedere nacht probeert zijn huis te bouwen van karton in één of andere portiek. Hij komt in contact met een vrouw uit Sri Lanka, die illegaal in de stad verblijft en schoonmaakwerk doet. Hij gaat in het spoor van de Hond naar afscheidsbijenkomsten voor de slachtoffers van de brand, kinderen en volwassenen. Hij wordt zich bewust van de vroomheid in zijn omgeving, niet alleen bij die afscheidsbijeenkomsten maar ook in de kerk, waar Bruno mensen de biecht afneemt. Hij bezoekt het meisje Fanta in het ziekenhuis, zij is zwaar gewond geraakt bij de brand, Hij heeft contact met de Albanese maffia om een vals pasooort te krijgen voor een man uit Tsjaad die zich schuilhoudt in de kerk. Hij praat met pater Bruno die meer dan dertig jaar missionair werk heeft gedaan in Tsjaad en die de herkomst van Hond daar kent. Hond zelf is een vluchteling die mee is gereisd van Tsjaad naar Parijs, de stad waar zo veel Afrikanen wonen. Mulder levert kritiek op het werk van Bruno, daar en hier, “Maar wat doet u, meneer Mulder? Niets, helemaal niets!”.
Mulder probeert overal langs heen te leven, maar telkenkere roept Hond hem tot de orde van de dag, tot de orde van het leven om hem heen, tot de orde van de voorheen onzichtbare mensen om hem heen. Als Martin probeert hij goed te doen, mensen voorzichtig te helpen, maar niet iedereen is daar van gediend. De menselijke waardigheid verdraagt niet altijd goed bedoelde pogingen van onbekenden, mensen op afstand.
De onbekende wereld die Hond hem doet ontdekken heeft zich altijd buiten zijn radarbeeld afgespeeld, nu ontmoet hij buiten zijn deur, buiten zijn eigen veilige fort, deze mensen. Het komt zelfs zo ver dat één van deze mensen in zijn huis komt. Het is de bedelares met de prothese, die zij gebruikt om geld binnen te krijgen. Zijn contacten met pater Bruno zijn ontmoetingen van aantrekkingskracht en afstoting. Wie is die man en wat drijft hem? Op een moment vraagt Mulder Bruno zelfs om een zegen. Die Bruno die van mening is dat de westerse beschaving heeft gefaald. De dienst aan God en de Caritas ontbreken. Volgens Mulder interesseert het univesrum zich niet voor jou en mij. De mens is er per ongeluk. Daar zegt Bruno over: Uw ideeën over goed en kwaad komen uit de goddelijke bron waarin u spuugt.
Mulder doet afstand van Hond, die keert terug naar Fanta.
Hij wandelt verder, alleen en hij ziet en ruikt allles.

Toegevoegd aan deze heruitgave is een artikel van Margot Dijkgraaf Met Parijse Pen , wandelen door het Parijs van Adriaan van Dis. Dit artikel verscheen oorspronkelijk in de bundel van Margot Dijkgraaf en Bart Koetsier getiteld: Met Parijse pen. Literaire omzwervingen. Uitgeven door Boom Uitgevers Amsterdam 2020.