Vierhouten – Tongeren en terug

De ochtend begint met een frisse stemming. Mijn ruiten heb ik schoongekrabt voordat ik de weg op ga. Op weg naar Vierhouten waar ik een wandeling ga maken. Deze tocht heb ik gevonden op de website van GPXwalking. In Vierhouten is het heel rustig wanneer ik te voet op pad ga. Op een enkel terras wordt gewerkt aan betere tijden. Verder veel info op ruiten over afstand houden en maskers. Afstand houden zal tijdens mijn wandeling geen probleem blijken te zijn, zoveel mensen kom ik niet tegen. Ik ben nog niet ver of ik kom een markering van het Westerborkpad tegen. Dat betekent dat Wandellief en ik hier eerder zijn geweest. Vanaf Nunspeet maakt dit indrukwekkende pad een rondje naar het beroemde Verscholen Dorp. Ik kom langs stapels omgezaagde boomstammen, over stille paden en over vele afdrukken van reeën. Veel sporen, maar ik zie geen ree. Het zou goed kunnen dat ik de verkeerde kant uitkijk, dat gebeurt mij wel vaker. Na een paar kilometer kom ik een teken van menselijk leven tegen. Een aanhanger en een personenauto staan langs een pad. Nog even doorlopen en dan komt een grote trekker met modderkettingen mij tegemoet. Zo’n voertuig laat flinke sporen achter op het pad. Vl;akbij Het Greeveld kom ik op de hei de eerste wandelaars tegen. Een kleine kanttekening: zij zitten op de grond en drinken uit een thermoskan, verrekijker in de aanslag en een waakse hond aan hun zijde. Maar toch, het zijn potentiële wandelaars.

De volgende gebied met heide is de Tongerense heide. Ik ben dan Duyveland al gepasseerd, waar ik in de verte het verscholen huis van Duyveland zie. Tongeren heeft niet alleen heide, maar ook een berg, daar ga ik ook maar overheen. Meestal houd ik bij 10 kilometer mijn eerste pauze, maar ik zie op de route dat er bij kilometer 11 een bankje is aan de rand van de heide. Daar richt ik mijn steven op. Ik haal snel een paar dames in die ook die richting gaan. Het bankje staat er. Helaas, er zitten mensen op. ‘Willem!’ wordt geroepen vanaf het bankje. Ik kijk eens goed en zie oude bekenden, die de IJssel zijjn overgetrokken om hier op een bankje te gaan zitten. Na enige tijd praten vervolgen zij hun puzzelende wandeltocht en ik ga zitten. Ik ontkurk mijn thermoskan en eet een boterham. Dan de rugzak weer om en verder. Landgoed Tongeren is als familiebezit van de Rauwenhoffs als aanwezig sinds het midden van de 18e eeuw. Eén van de zichtbare tekenen, naast vele bomen, is het voormalige schooltje van Tongeren, De drijvende kracht achter het ontstaan in 1868 van dit schooltje was Charles Le Chevalier, die in de familie was getrouwd. Hij gaf leiding aan het landgoed en het voormalige schooltje (of een opvolger daarvan) draagt zijn naam. Tot in 1996 bleef deze school bestaan.

Een andere erfenis van de aanwezigheid van de Rauwenhoffs is een kleine begraafplaats in de bossen. Ik verbaas mij over paden die zijn ontdaan van bladeren door een bladblazer en dan sta ik aan de houten poort van de begraafplaats. Het gedicht op hout werd in 1812 geschreven door Jan Hendrik Rauwenhoff (1730-1815), hij was de initiatiefnemer voor deze kleine begraafplaats waar alleen familie ligt. Met enige moeite krijg ik de poort open en loop naar binnen. Ik zoek een bekende, dat wil zeggen een bekende op papier. Jaren geleden las ik een biografie over een Rauwenhoff die hoogleraar theologie was in Leiden. Ik zie een dame in de buurt van een pas gedolven graf en vraag haar of zij mij kan helpen. Maar mijn beperkte info kan haar niet verder helpen. Dan komt een jongeman door de poort en hij wordt aangesproken. Hij helpt mij en even later staan we bij het graf van Lodewijk Willem Ernst Rauwenhoff (1828-1889). Dit is de man van het boek. Hij was een verdediger van de moderne theologie in de 19e eeuw. Op zijn grafsteen staat: “Die waarlijk leven sterven niet.” De doden laten nog een boodschap achter..

Ik verlaat Landgoed Tongeren (dat onder l;eiding staat van Charlotte Rauwenhoff) en kom terecht in Landgoed Welna, waar ooit de bekende geleerde Buys Ballot de scepter voerde. Een deel van zijn bekendheid dankte Buys Ballot aan de oprichting van het KNMI. Even ten noorden van een heideveld en even ten zuiden van de Buys Balloweg neem ik op precies 20 kilometer plaats op een boomstronk. Die stronk zit goed. Het is hier heel stil en de zon schijnt. Zo mooi kan een pauze zijn. Ik wandel verder door bossen en langs heidevelden. Even wordt mijn route verstoord omdat ik een pad niet in mag. Er staat een bordje over rustgebied voor dieren. Ook de dieren willen wel eens een pauze houden en niet de hele dag beschikbaar zijn voor wandelaars en andere passanten. Met wat extra meters kan ik toch op de goede plek uitkomen om mijn route te vervolgen.

Dan kom ik bij het Verscholen Dorp, dat nu niet meer zo verscholen ligt als in de tweede wereldoorlog. Hier is nu altijd wel wat volk om rond te lopen, om een hut binnen te gaan, om iets te zien en te ervaren wat het moet zijn geweest in de oorlogsjaren om hier verscholen te zijn en om uit handen van de Duitse vijand te blijven. Velen is het gelukt om uit handen van de vijand te blijven. Het dorp is bij toeval ontdekt door de Duitsers en dat was het einde van het kamp en het einde van meerdere levens. Her en der in de omgeving staan teksten ter herinnering aan deze bijzondere plek in de bossen. Langs het Hendrik Mouwenveld ga ik verder en langs de Tongerenseweg, waar ik nog meer herdenking aantref om mensen die omgekomen zijn door Duitse hand. De stilte van de bossen kan je soms nog stiller maken.

Vierhouten nadert. Op terrassen wordt nog steeds gewerkt . Een enkele to-go doet werk. Een vrouw laat haar ijsbakje in een heg vallen, net terwijl zij haar laatste schep wil nemen.

Vierhouten naar Tongeren en terug – 26 kilometer