Utrecht – wandelen binnen de singels 1

Vaak gewandeld in de binnenstad van Utrecht, soms met een specifiek doel, soms met tijd over en dwalend. Nu gaan we aan de hand van een wandelgids op pad in Utrecht, in het gebied binnen de singels.

Omdat we toch in Utrecht zijn, gaan we eerst naar een museum. Het museum van de kunst van de Australische Aboriginals is opgeheven (daar ben ik dan ook nooit geweest), dat geeft niet want we zijn op weg naar het Catharijneconvent. Dit imposante museum is het rijksmuseum voor christelijke kunst. Nu is dit museum groot, maar niet groot genoeg om alle christelijke kunst van Nederland te herbergen. Meerdere keren ben ik in dit museum geweest en het is iedere keer weer zeer de moeite waard. Al vrij snel lopen we tegen dit beeld aan. Het is ‘Christus op de koude steen’. De schatting is dat dit beeld is gemaakt rond het jaar 1510. Ik vraag mij af of de Franse beeldhouwer Auguste Rodin dit beeld kende toen hij zijn ‘Le penseur’ tot stand bracht. Een peinzende Jezus Christus (met doornenkroon) tijdens zijn lijdensweg. Na een rondgang door het museum waar ook de houten kist staat waar de papieren met betrekking tot de beroemde Statenvertaling werden opgeslagen, verlaten wij het pand en gaan op weg naar het begin van onze wandeling.

De wandeling kent haar startpunt aan de Vismarkt. We ruiken de geur van vis, maar dat zal wel niet een historische geur zijn, maar een actuele geur. De wandeling is 3,5 kilometer kort/lang. Voor doorgewinterde en doorgezomerde wandelaars lijkt dat niet veel, maar lopen door het centrum van Utrecht is het lopen door een openluchtmuseum. De routebeschrijving laat ons stilstaan bij vele panden en voormalige panden en opschriften en doorkijkjes en gevels. Een gemiddelde snelheid van 5 kilometer per uur is hier niet haalbaar, niet alleen door de historische omgeving maar ook door de vele passanten (waaronder veel brugpiepers, pardon, veel nieuwe studenten). Passanten die soms blijven stilstaan en omhoog kijken wanneer wij stilstaan en omhoogkijken en ik voorlees uit het werk van Kees Volkers. Een zwaan-kleef-aan-wandeling.

Het thema van deze eerste wandeling uit het boekje is: “De oorsprong van de stad“. Daarom zijn we bij de Vismarkt, want aan de Vismarkt treffen wij een boog in een smal steegje. Hier stond het bisschoppelijk paleis Lofen. Onder de boog ligt in de straatstenen een plaquette die aangeeft dat in AD 1122 Utrecht stadrechten kreeg van bisschop Godebald. Dat was in de tijd dat de relatie tussen kerk en staat wat anders lag dan nu. Utrecht is door de eeuwen heen een sterk kerkelijk georiënteerde stad geweest. Veel kerkgebouwen. Veel kloosters. Veel bisschoppen. Natuurlijk Willibrordus. Niet te vergeten een beeld van Adrianus VI, de eerste en tot nu toe enige paus van Nederlandse komaf.
Vanaf de Vismarkt gaan we naar de Dom, daar kun je niet omheen wanneer je door de binnenstad van Utrecht wandelt. De Dom staat fier overeind, als een baken in een enorme mensenzee. Op de foto een blik om de Dom vanuit Flora’s Hof. De plek van deze Hof hoorde vroeger bij het bisschoppelijk Paleis. De tuinarchitect Hendrik van Lunteren (1780-1848) was er in geslaagd om hier een plek te verwerven en hij begon een kwekerij. Nu is deze plek openbaar terrein, een baken van rust in een zee van wandelende schepen. Mooi is het om even aandacht te geven aan meerdere reliëfs die afkomstig zijn uit het Pandhof (nog zo’n rustige plek) bij de Dom, het zijn afbeeldingen van Sint Maarten (ja, inderdaad, die van het liedje en de avond in november en de lampionnen).

Het komt goed uit dat vandaag vele kerken open zijn. In de Minrebroederstraat komen we bij de Sint Willibrordkerk. Hier gaan wij naar binnen. Deze kerk is geen museum, maar een kerk die bestemd is aan de eredienst. Van mensen die binnen komen wandelen wordt respect gevraagd. Niet een ieder is dat zo maar van plan. Een Bekende Nederlander komt binnenwandelen, met een hoofddeksel op het oude hoofd. In eerste instantie en in tweede instantie is hij niet van plan om zijn hoofddeksel af te doen voor ‘de poppenkast’ in dit gebouw. De vrijwilliger blijft vriendelijk en geduldig. Uiteindelijk gaat de bezoeker blootshoofd verder naar binnen.

Zijn naam heb ik al even genoemd: Adrianus VI. De eerste Nederlandse paus. Een naam in een lange rij. Zijn beeld staat bij het Paushuis. Toen Adriaan Florisz Boeijens kardinaal was in Utrecht gaf hij in 1517 (het jaar dat Maarten Luther zijn stellingen publiceerde) opdracht tot de bouw van dit optrekje. In 1522 (veertien jaar voordat de Fransman Jehan Cauvin de eerste editie van zijn beroemde Institutiones) werd hij in Rome tot de opvolger van Petrus verkozen. Lang heeft hij niet kunnen werken als paus want al in 1523 overleed hij.

Deze wandeling binnen de singels van Utrecht geeft veel in korte afstand. Niet alleen de tekst bij de routebeschrijving geeft veel informatie, maar er zijn ook inleidende teksten om het allemaal in een breder perspectief te zetten. Zeer de moeite waard.

Kees Volkers – Wandelen binnen de singels van Utrecht – uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig – 2015 (tweede druk)
Voor bestelling van deze gids, klik op Gegarandeerd Onregelmatig.