LANGS DE IJSSEL

Jaren geleden liepen een vriend en ik het Hanzestedenpad, dat begint in Doesburg en dat eindigt in Kampen, met een extraatje van Zwolle naar Hasselt. Wandelen in het spoor van de oude Hanzesteden, met oude en nieuwe glorie en een rijke geschiedenis. Wandelen met de stroom van de IJssel mee. Tijdens de jaren dat ik in Deventer woonde was ik vaak langs de IJssel te vinden, wandelend, fietsend, mijmerend. Het rivierzicht van Deventer is nog steeds een genot voor mijn ogen. In recenter tijden liep ik meerdere klompenpaden aan de westelijke zijde van de IJssel. Nu heb ik dit boek opgepakt en gelezen en in mijn hoofd gewandeld en gemijjmerd langs de rivier. Het lezen van dit prachtig verzorgde boek was een feest der herkenning.

De schrijver Kester Freriks heeft gewandeld van Westervoort naar de plaats waar de IJssel opgaat en uitvloeit in het Ketelmeer. Een mooie lange tocht van de IJssel van ongeveer 127 kilometer door prachtig landschap, van de stuwwal aan het begin, langs de oude Hanzesteden en het opener landschap dat verder in het noorden aan de rivier langs gaat. Freriks neemt ons mee langs de geschiedenis van de rivier, langs de cultuur die is ontstaan langs de oevers, van cultuurlandschap tot en met moderne sculpturen en gedichten. Ook de rivier zelf ontkomt niet aan de menselijke geschiedenis, gezien de uitwerkingen om meer ruimte aan de rivier te geven. Bij Deventer is de rivier verbreed, noordelijker ligt een brug in het groene landschap te wachten tot het overstroomgebied volloopt met rivierwater. Bruggen zijn gebouwd, pontjes varen nog steeds heen en weer. Het beroemde pontje bij Deventer is nu zelfs helemaal electrisch gegaan. Een rivier beweegt en verlegt zijn stroombed en de mensen bewegen mee, bewegen er tegen in, overbruggen de stroom. De rivier verlegt grenzen tussen Overijssel en Gelderland.
Freriks praat met mensen langs het water, een boer, een dichter, een bestuurder (van een meer dan 750 jaar oude instelling!). Hij wandelt en vertraagt zo de tijd, maar de tijd haalt hem ook in, want de wandelaar noch de rivier staan niet stil. Hij bekijkt kaarten van vroeger en nu. De weerslag van vele kaarten is terug te vinden in dit boek (zie bijvoorbeeld de voorkant), maar ook beroemde rivierschilders zijn met hun werk te zien. Met de vele informatie is de leesbaarheid van dit boek niet ten onder gegaan, integendeel.

Heb ik dan niets aan te merken op dit mooie boek? Een paar kleine opmerkingen. Freriks is te voet gegaan. Hij verwijst naar een uitgestippelde route die hij liep (het IJsselpad.nl), in de Literatuur wordt echter het Hanzestedenpad genoemd, in zijn Dankwoord gaat het om een route die door mensen van de IJsselbiënnale is samengesteld. Wanneer de wandelaar aankomt bij Landgoed Hezenberg, wordt in het boek gesproken van een ‘pastorraat’, afgezien van die ene ‘r’ die teveel is gaat het hier om een christelijk centrum voor GGZ en andere zorg (waaronder pastoraat). En de inspirator op de achtergrond, Blumhardt, stichtte in het midden van de 19e eeuw in MöttLingen een centrum Vlak voor het einde van de mooie wandeling komt de voetganger aan in de stad Kampen, een stad met een lange geschiedenis, ook op het gebied van de theologische studie. Meer dan 150 jaar geschiedenis van theologische studie in deze Hanzestad wordt met één welgemikte worp omvergekegeld en door elkaar gegooid. Ter aanvulling: over een paar jaar zal de gehele geschiedenis van universiteit en theologiestudie in Kampen tot het verleden behoren. De rivier en de geschiedenis van en langs de rivier blijft bewegen.

Al met al is dit een prachtig boek met een mooie vormgeving.

Kester Freriks
Langs de IJssel.
Natuur en cultuur in de IJsselvallei
Walburg Pers 2021
ISBN 9789462498716

Deze uitgave is een licht bewerkte editie van de oorspronkelijke uitgave uit 2017.

Dit boek heb ik van de uitgeverij ontvangen voor een recensie op mijn wandelwebsite.