Op zoek naar wat niet meer is. Daar gaat het over in de wandelgids Op zoek naar verdwenen dorpen (2021) van AnodaPublishing. In 18 wandelingen brengt deze gids je naar dorpen die niet meer bestaan. Deze dorpen zijn afgebroken, ondergestoven door zand, verwoest door het water. Door het hele land van Delfzijl naar Zeeland zijn deze dorpen te traceren. Pieter en Coby Metz zijn op zoek gegaan en hebben het ons gemakkelijk gemaakt met het uitzetten van deze 18 wandelingen. Vandaag wandel ik wandeling 7 uit het boekje: Kootwijk.
Eerst stap ik uit.
Dan stapt het paard uit.
Gelukkig hebben we elk een eigen voertuig.
De paardenkar wordt vlak bij mijn kar geparkeerd. De achterdeur wordt open gedaan en uiteindelijk stapt het paard via de zijdeur naar buiten. Een meisje en twee volwassen vrouwen bemoeien zich met het paard. Uiteindelijk gaat het om het paard en het meisje. Het paard heeft nog kniekousen aan en er wordt overlegd of die uitkunnen. Of zouden het steunkousen zijn?
Ik begin aan mijn wandeling om op zoek te gaan naar het verdwenen Kootwijk. Het huidige Kootwijk is niet groot, maar van het oude Kootwijk is niets meer over, dat wil zeggen: wat er van over is ligt diep onder het verstoven zand of in het Museum Nairac te Barneveld.
Bij uitkijktoren De Zandloper (bouwjaar 2017 en 17.000 kilo en 13 meter hoog) staan paard en de drie dames. Misschien zijn het wel vier dames, ik let niet goed op. Zij staan op het zand met op de achtergrond zand en een opkomende zon. Links zand en rechts zand. Het paard en het meisje worden op de foto genomen. Eén dame staat op afstand met een camera met lange lens, dan kan zij paard en meisje dichterbij halen. Ik loop op gepaste afstand langs het fotomoment.
Door het Huigenboschje kom ik uit op een lang en breed pad door de Zanderdennen. Links van mij ligt achter een laag hek de Duinweg, met een buitenste rand van bebouwing van Kootwijk. Het dorp is niet groot, maar wel uitgestrekt. Ik ga op weg naar Dikke Bart, dit is niet de roepnaam van de plaatselijke boswachter, maar de naam van een heuveltje van zand. Veel dichterbij het oude ondergewaaide dorp kom ik niet. Ik kijk uit op waar een millenium geleden een dorp was dat zijn zaakjes goed voor elkaar had. Eén dorp? Geleerden wijzen er op dat er twee dorpen waren. Eén dorp dateert uit de Romeinse tijd, u weet wel, zo n klein Veluws dorpje dat dapper stand hield tegen de macht van Rome. Het andere dorp dateert uit de Middeleeuwen. Er was water beschikbaar, altijd handig. Er werd aan akkerbouw gedaan. De bossen in de naaste omgeving zorgden voor bouwhout en haardhout. Misschien werd er iets te enthousiast geakkerd, waardoor er verzanding en verstuiving optrad. Nu is dit gebied één van de grootste zandverstuivingen van West-Europa.
Mijn weg gaat verder over mulle paden, waar ik veel sporen zie, van paarden, van reeën en misschien wel van een wolf. Het informatiepaneel bij De Zandloper vermeld allerlei sporen, ook die van de wolf. Ik kom uit op de Radioweg, een verharde weg, waar de stilte alleen wordt verbroken door het zoeven van de banden van één wielrenner. Wanneer ik het bos uit kom, zie ik plots De Kathedraal. Het is één van de meest imposante gebouwen op de ganse Veluwe. Zou mijn vader vroeger op de fiets uit Apeldoorn hier naar toe zijn gegaan tijdens de jaren van de bouw (1920-1923)? Jaren later ging ik op de fiets naar de A1 in aanleg, een brede zandstrook waar ooit bos was. Het gebouw was bedoeld om radiotelegrafisch contact te leggen met de Gordel van Smaragd. Later kwam daar de radio-telefoonverbinding bij. De beroemde woorden, tot in liedjes, waren : Hallo Bandoeng?! Facetimen was toen nog ver weg. Ik keer mijn rug naar de kathedraal en ga de buitengebieden van Radio Kootwijk verder in. Dit gebeurt juist op het goede moment, want ik zie een groep wandelaars over de Radioweg mijn kant uit komen. Ik ga de onverharde paden op. Links, Rechts, Rechts, Links. Dan wijk ik even van de route, maar met een goede reden. Er staat een bankje op een kleine zandheuvel. Een uitgelezen plek voor een pauze. Ik heb nog lang geen tien kilometer gewandeld, maar dat geeft vandaag niet. Ik ga zitten. Achter mij staat De Kathedraal in de zon te pronken. Voor mij ligt het zand van Kootwijk, ook in de zon. Vandaag is er voldoende zon voor beiden.
Na drie boterhammen en een kopje thee komt een paard met ruiter van links aanstappen. De ruiter houdt halt. Genieten hier, he! Ik zie zijn opmerking niet als een opdracht ,maar als een constatering. We zijn het met elkaar eens dat het hier prachtig is. Alleen dat geschiet, en hij wijst naar achteren in de richting van Schietkamp Harskamp. Dankzij dat schieten zit ik hier veilig, antwoord ik. Ook daar zijn we het over eens en het paard stapt verder, met medeneming van de ruiter. Ik blijf nog lange tijd zitten in de zon. Er is geen reden om overhaast verder te gaan op paden van zand.
Wanneer ik dan toch verder ga op mijn pad, komt een busje mij tegemoet rijden. Wanneer de chauffeur en bijrijder mij zien, keren zij en gaan terug. Even verderop staat een dieplader met ronkende motor een bijdrage te leveren aan de opwarming van de zandverstuiving. Hier ben ik op de grens met het Schietkamp. Ik loop over de Hoog Burloseweg. Mijn gedachten gaan terug naar de tijd dat wij hier als gezin fietsten. Voorop Wandellief met de op één na oudste, kort daarachter ik met de op één na jongste. Tussen ons door sprong een edelhert rechts uit het bos en verdween op het terrein van het Schietkamp. Het was een zondag en er werd niet geschoten. Ik ben die sprong nooit vergeten. Nu springt er niets. Ik maak zelfs huppeltje noch danspasje.
De route brengt mij dichterbij het zand en dan door het bosgebied Klein Zandplaat (niet: Klein Bosplaat), van daaruit in noordwestelijke richting. Her en der zie ik een wandelaar al dan niet met loslopende hond. Dan doemt De Zandloper op aan de rand van het bos. De picknickbank aan de voet van de toren is druk bezet, twee mensen wagen de tocht naar boven. Op het pad tref ik meerdere wandelaars die mij tegemoet komen. Nog even genieten van het zonnige zand en de ondergewaaide dorpen.
Pieter en Coby Metz – Op zoek naar verdwenen dorpen. Wandeling 7 : Kootwijk. – 13 kilometer
Voor meer informatie over deze route klik hier en hier.
Willems Wonderlijke Wandelingen 