In 2020 publiceerde Anoda Publishing een wandelgids van een meerdaagse wandeling langs de rivier de Berkel. Vanaf Zutphen, waar de Berkel uitmondt in de IJssel, naar de bron bij het Duitse Billerbeck. De ontwerper van deze route van 165 kilometer is Dolf Logemann. Vandaag wandel ik van Gescher naar Billerbeck.
De klokken van de Sankt Pankratius Dom zijn vannacht stil geweest. Wanneer ik tijdens het inpakken van mijn rugzak naar buiten kijk begint de toren licht op te vangen. Tegen zeven uur loop ik naar beneden om de ontbijtzaal op te zoeken. Ik ben de tweede, op gepaste afstand van de ontbijtdame die alles klaar zet. Koffie of thee? Wilt u een ei? En hoe wilt u een ei? Hard, zacht? Om kwart voor acht sta ik buiten en kan ik beginnen aan de langste wandeling van deze week. Een kleine 35 kilometer zal mij naar Billerbeck brengen, naar de kerk van Ludgerus.
De regen van afgelopen nacht heeft verfrissende sporen nagelaten. De temperatuur is gezakt. Zo kan ik meters maken. Langs de Berkel ligt een kleine begraafplaats, kruisen op rij. Wat ik zie zijn Russische namen. Ook kruisen zonder Russische namen, omdat de namen van deze omgekomen soldaten onbekend zijn. Later kom ik in het groen, de open velden. Bij een akker omzoomd met zonnebloemen kun je deze zonzoekers plukken. €1 per stuk. De opbrengst is voor de slachtoffers van de watersnoodramp die Duitsland zo zwaar heeft getroffen. Het dorp Tungerloh-Capellen klinkt groots. Het heeft dan ook een grote feestzaal en een kleine feestzaal. Deze staan tegenover de begraafplaats met een kapel ter nagedachtenis aan de heilige Anthonius. Blijkbaar zijn de mensen in deze buurt hun spullen kwijt en hebben zij de hulp van Anthonius nodig. Al eeuwenlang is dit een bedevaartsoord, vandaar de feestzalen.
Door de akkerlanden, over asfaltwegen, langs voorbijgaande auto’s, langs boerderijen. Zo maak ik kilometer na kilometer na kilometer. Langs Sirksfeld, een asfaltweg, staat aan de rand van een bos een voormalige basisschool. Nu is er een kampeerterrein en zijn er activiteiten. Nog spannender wordt het wanneer ik het bos inga. Volgens de beschrijving is er een ‘groen-witte metalen slagboom’ waar achter zich een pad bevindt. Eerst worstel ik mij door een vruchtbare kolonie Japanse duizendknoop. Zo kom ik bij de slagboom. Vervolgens is het mijn opdracht om een pad te ontwaren. Ik besluit over te schakelen op mijn GPS want anders zie ik door de duizendknoop het pad niet meer. Na vele meters gemaakt te hebben kom ik op een bijzonder stuk erfgoed. Het is 200 meter van een Grote (en brede) Kruisweg van in totaal 10 kilometer! Deze kruisweg werd ooit begonnen door Bernard van Galen, bisschop van Münster. Bij Groningers was hij bekend als ‘Bommen Berend’. Bernard bezat ook een niet-afgebouwde burcht in Coesfeld. Of het komt door Bernardus of door de Kruisweg of door mijn pauze of door de man die mij vriendelijk toeriep ‘Willkommen’ weet ik niet, maar hier gaat het fout. Ik loop door op de Kruisweg terwijl ik afscheid had moeten nemen. Ik herpak mij en ga op weg naar Coesfeld. Haus Loburg waar ik langs kom heeft een bijzondere historische connectie. Er woont een nazaat van het vorstenhuis Zu Salm-Salm. Ooit was er het roemruchte koninkrijk Salm, van 1802-1811, ten oosten van Winterswijk. Langs de Berkel kom ik Coesfeld binnen en ik kom terecht bij het Marktplein, waar zowaar markt gehouden wordt. Ik loop even rond en ga verder. Van het oude Coesfeld is weinig over sinds de val van een paar geallieerde bommen. Ik vind toch nog een pauzeplek: op een terras aan de Bernard von Galenstrasse.
Via takken en zijtakken van de rivier kom ik buiten de stad. Hier een stuk over een dijkje, een gedeelte waar buiten de ontwerper van de route bijna niemand komt. Misschien loop ik direct in zijn voetsporen. Op weg naar Billerbeck begint het landschap te glooien. Grote akkers, graspaden, af en toe een boerderij. De Berkel, die steeds smaller wordt, steek ik een paar keer over. Dan kom ik bij het busstation van Billerbeck. Via een smalle doorsteek kom ik op het plein van de Johannikirche. In de smalle Langestraat wordt markt gehouden. Tevens staat de aanhang van twee politieke kandidaten te folderen met het oog op de aanstaande verkiezingen voor de Bundestag. Aan het einde van de Langestraat zit mijn wandeling er op.
Rest nog één onderwerp: tijdelijke huisvesting. Gisteren lukte het mij niet om onderdak te regelen, alles zit vol. Op een bankje bij een fonteintje ga ik de mogelijkheden nog eens langs. Het levert niets op. Een echtpaar vraagt of ik pelgrim ben, want dit is een pelgrimsstad. Wanneer ik vertel over het Berkelpad daalt de belangstelling zienderogen. Ik loop wat door het centrum met de hoop dat ik onderdak vind of in ieder geval een geschikt bankje om de nacht door te brengen. Ik zie een bordje ‘hotel’ maar dit hotel bestaat niet meer, daarnaast is een boekwinkel, daarnaast en op de hoek een piepklein politiebureau. Aan de overkant van het kruispunt .. weer een bordje ‘hotel‘. Ik ga bemaskerd naar binnen. Er is nog één kamer (gisteren was er nog geen kamer beschikbaar). Mijn kamer kijkt uit op het politiebureau, de boekwinkel en de Ludgerus Dom. Die Ludger was van Friese komaf en zendeling. Hij ging eerst aan de slag in Friesland en later in Deventer (mijn moeder woonde jarenlang in een aanleunwoning van Huize Ludgerus) waar hij de Lebuinuskerk liet bouwen. Later werd hij bisschop te Münster. En nu Billerbeck? Daar stierf hij in 809. Als oud-Deventenaar ben ik zijn Dom binnengegaan.
Berkelpad (5) – Gescher naar Billerbeck – kilometer – 35 kilometer
Voor verdere informatie over deze route klik hier en hier.
Willems Wonderlijke Wandelingen 