Geldersch Eiland Knooppad 5

Laat ik meteen erkennen dat ik nog nooit heb gehoord van ‘Geldersch Eiland’.
Ik weet van de Achterhoek.
Ik weet van de Liemers.
Wat er dan overblijft in die hoek van Gelderland is het ‘Geldersch Eiland’.
Ontsnapt aan al mijn aandacht.
Verscholen in een waterrijk gebied.
Namen als Pannerden, Tolkamer, Lobith, Herwen, Aerdt, Byland, kanaal, Oude Waal, Rijn, Tuindorp, Spijk.
Op loopafstand van onze oosterburen.

Het startpunt van mijn wandeling ligt bij de Sint Martinuskerk te Pannerden. De kerk is alleen nog maar een gebouw. Onttrokken aan de eredienst. Roomskatholieke gelovigen kunnen zich vervoegen in Zevenaar. Zevenaar is wel een mis waard. Tegenover het kerkgebouw staat het gebouw van het Schuttersgilde van Pannerden ‘Claudius Civilis‘ (opgericht in 1853), blijkbaar houden de schutters het langer vol dan de kerkgangers. Bij het kerkgebouw en onder een boom staat een infobord over de wandelingen in deze omgeving. Volgens mijn gegevens dien ik de oranje markeringen te volgen, maar ik zie geen oranje, wel blauw en geel, en nog andere markeringen. Dan ga ik maar af op mijn route op het mobiele scherm, maar die route is ook niet helemaal correct. Ik zie wel. Ik hoop dat 1-1-2 ook op dit eiland werkt.
Waar Dorpsplein en Kerkstraat en Schoolstraat elkaar vinden staat niet alleen een kerk, maar ook basisschool ’t scathe. Ik ga maar eens beginnen en loop de Haspelstraat door. Meerdere vlaggen aan stokken maken bekend dat Max wereldkampioen is. Gelukkig komt geen enkele auto op hoge snelheid voorbij. Aan het einde van de Haspelstraat steek ik de Rijndijk over en ga de lange rechte weg door de Lobbendensewaard in. Deze weg met natuur links en rechts heeft een grote aantrekkingskracht op vrachtverkeer. Een enkele fietser waagt zich er. Enkele meters van de weg af, staat in de berm een bord ‘Zie je mij, zie ik jou.’ Geen reclame voor een opticien, maar een aansporing om een beetje op elkaar te letten op deze weg. ‘Recreatie met fietsen en wandelen’ ( zo als op een ander bord staat) komt wel in het gedrang met als die vrachtwagens. Wanneer ik de Kijfwaard nader zie ik links een steenfabriek en rechts een steenfabriek. Beide fabrieken met de naam Wienerberger. Een vrouw op een fiets gaat mij voorbij en zij groet mij, ik groet haar ook. Zij gaat langs het water in de zuidelijke richting. Het blijkt dat mijn weg ook die kant op gaat.
Ik kom bij een voetveer.
Dit is een belangrijk punt.
Een voetveer naar Millingen aan de Rijn.
Hier komt het Pieterpad langs.
Hier komt de Romeinse Limesroute op de fiets langs.
Hier komt de fietsroute tussen Hoek van Holland en Basel langs.
Hier kom ik langs.
Er staat niemand te wachten. Hier niet. Aan de overzijde niet. De waterstand is hoog. Stroomafwaarts is een groter veer. Allerlei markeringen staan op paaltjes, maar ik heb nog steeds geen oranje-markering gezien. Even voorbij het veer buigt het pad scherp naar links, landinwaarts, maar dat zegt hier niet zoveel, want landinwaarts betekent tegelijk dat je dichterbij ander water komt. Ik passeer een derde steenfabriek. Ditmaal bakt Vandersanden. Dan kom ik bij een recreatiemeer genaamd De Bijland, met een bijpassende recreatiegelegenheid. Er is een druilerige regen begonnen. Een dergelijke regen bij een recreatieplas met lege huisjes is een druilerig gezicht. Ik kom terug bij de Rijn / Bijlandskanaal. Aan de overzijde ligt het Duitse dorp Bimmen. Ik steek een brug over en juist voorbij deze Bailey-brug ligt een kleine begraafplaats, met enkele oorlogsgraven. Eén graf is van een (nog) onbekende soldaat. Even verderop kom ik op de dijk bij Tuindorp. Het is opgehouden met miezeren, de regen begint serieus te worden. Ik trek mijn regenbroek aan en doe de regenhoes om mijn rugzak.

Ik wandel om Tuindorp heen, passeer scheepswerf (pardon, Shipyard) De Hoop en dan kom ik in Tolkamer over de Polweg. Bij de Europakade is horeca samengebald. In de meeste gelegenheden zit wel iemand. Mooi uitzicht op de Rijn en de passerende schepen. Ik daal af naar het lager gelegen gedeelte van de kade en sla linksaf, de Veerweg in. Een plaquette aan een muur vermeldt de namen van de drie omgekomen Tolkamerse joden tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Ik loop recht op het pand van het toeristisch informatie punt af. Tegen de pui aan staat een heus bordes. Een vrouw komt naar buiten en spreekt mij aan. Het is de fietsende vrouw uit Pannerden. Zij is hier vrijwilliger. Zij nodigt mij uit voor koffie en schenkt mij thee. We zitten aan een grote tafel en praten over het eiland. Dan staat zij op en haalt een groot blik met koekjes. Ik diep een pindakoekje op en drink van de hete thee. Een potje lokaal geproduceerde mosterd en folders verwisselen van eigenaar. Ik dank voor de Tolkamerse gastvrijheid en ga verder in de regen. Ik passeer een rij fraaie huizen waar vroeger personeel van de douane woonde. Aan de noordkant van het dorp volg ik de ’s Gravenwaardsedijk. Links water van de Bijland, rechts nieuwe grote huizen.

Ik vraag mij al een tijdje af of ik toch de gele markeringen van het wandelnetwerk moet volgen. Nu klop dat wel. Maar ineens klopt het niet meer. Ik ga linksaf de modderige uiterwaarden van De Bijland in. Wanneer ik omkijk zie ik de Romeinse baadster. Zal zij ooit gezelschap krijgen van een Spaanse baadster en een Franse baadster en een Duitse baadster? Ik ga een houten brug over. Aan de overzijde is een klein monument voor de omgekomen Britse vlieger C.M. Wheatley, die op Goede Vrijdag 22 maart 1940 neerstortte met zijn Spitfire. Ik ben hier bij de Geitenwaard. Op een brede tree van het trapje over het prikkeldraag naar deze Geitenwaard ga ik zitten voor mijn lunch. Gesterkt ga ik verder en kom terecht bij de plaats van een lokale traditie. Hier staat een Schietmast. Sinds 1905 schiet hier het Herwense Schuttersgilde ‘Vrede & Vriendschap’. Deze mast was tot 1989 in gebruik. Herwen heeft meer. Het staat niet alleen bekend als de gebooorteplaats van Annie M., maar tevens als een belangrijke plaats in de Romeinse bezetting van de lage landen. Veel belangrijke vondsten zijn in Herwen en omgeving gedaan en er wordt nog steeds gegraven. Infoborden wijzen de passanten hierop. Ik laat de Romeinen de Romeinen en ga verder.

Bij de ingang van de Renbaan, een pad langs een smal water kijk ik nog eens naar de juiste markering. Ik besluit nu dat een markering met daarin een ‘5’ de juiste markering is (voor zolang het duurt). Het pad gaat langs campings (mn huisjes) en akkers en modderpoelen. De voetbalvelden van SV Gelders Eiland mogen zich verheugen in een grootse tribune die oprijst in het landschap als een castellum. Ik kom uit bij de brandweer van Pannerden, ga langs nog meer voetbalvelden en vervolgens door het dorp om terug te komen bij de Haspelstraat waar ik Knooppunt Z49 ontmoet. Hier wijst de markering met het nummer 5 mij naar rechts, maar volgens de kaart gaat de route naar links. Ik ga naar links, dan rechts de Rijndijk op. Op de Zorgdijk (met markering 5) zie ik een mens met hond aan komen. De hond staat stil en kijkt mijn kant uit. Ik loop onaangedaan door. Hoe dichter wij bij elkaar komen des te groter de aandacht van de hond voor mij wordt. De vrouw kan de grote hond nauwelijks in bedwang houden. Gelukkig zegt zij niet: hij doet niets, hoor. De dijk brengt mij bij het Pannerdensch Kanaal, aan de overzijde ligt fort Pannerden (dat niet in Pannerden ligt!). Wanneer ik naar het noorden loop heb ik het kanaal aan mijn linkerhand en iets aan mijn rechterhand. Het is een zogenaamd Regelwerk, met het oog op hoogwater. Bij de Veerdam zie ik de pont tussen Doornenburg en Pannerden varen. Wanneer ik de brug over de uiterwaarden overga komt het aangekomen verkeer langs. Slingerend door Pannerden kom ik terug bij de kerk. Ik maak een rondje om het gebouw en zie dat grafstenen zijn weggehaald en op een stapel liggen. Ik heb de wandelronde gemaakt in dit waterrijke gebied. De moeite waard om hier nog eens te gaan wandelen. Ik wandel nog even de Haspelstraat in, stop bij een mast met Max in top en bel aan. Roland doet open en ontvangt mij gastvrij met thee en chocolade-eitjes en een bezoek aan de mancave.

Geldersch Eiland
Pannerden
Knooppad 5
21 kilometer