Westerborkpad (10) Harderwijk naar Nunspeet

De trein brengt lief en mij naar het station van Harderwijk, de oude universiteitsstad, waar de beroemde  Carolus Linnaeus (1707 – 1778) in 1735 promoveerde met een in Zweden geschreven proefschrift. Wij lopen de stad binnen door de enge poort. Dez poort heet zeer waarschijnlijk de Smeepoort, omdat vlakbij twee straten zijn die deze naam hebben verwerkt in hun naam.

We lopen door de oude stad met een grote verscheidenheid aan winkels. Aan de gindse zijde van de Markt lopen we van de Kerstperiode, die we net achter de rug hebben, door naar de komende herdenking van de opstanding van Christus. Voor een groot deel van de christenheid is het juist het Paasfeest, met wortels in het joodse pesach, het christelijke feest bij uitstek.

Ik weet niet of de naamgevers van de straten in de stad nagedacht hebben over de relatie van pasen en pesach (en die van de kerk en de synagoge), maar van de Pasenstrraat lopen we de Jodenkerksteeg in. Aan het einde van deze steeg met oude woningen komen we bij de Oude Synagoge.

Een paar mannen die buiten staan moedigen ons aan om de lange oploopweg in te slaan en naar binnen te gaan. Binnen worden we ook hartelijk welkom geheten. Al enige jaren (sinds 2003) is in de oude synagoge een inloophuis vanuit meerdere kerken in Harderwijk.

Het pand dateert uit 1840 en een honderdtal jaren heeft de joodse gemeente hier haar sjoel gehad. In 1947 kwam een officiëel einde aan de joodse gemeente. De naam ‘De Oude Synagoge’ is blijven bestaan.

In het gebouw is een verdieping aangebracht ter hoogte van de ruimte waar de vrouwen verbleven tijdens de vieringen. Op die nieuwe ruimte is nu een herinnering aan de joodse gemeenschap en het joodse leven in de oude vissersstad. Een klein museum als een liefdevolle herinnering aan een tragisch hoofdstuk in onze geschiedenis. Aan een herinneringswand zijn Harderwijkers geportretteerd met foto’s die zijn geplaatst voor foto’s van de woning waar zij op het laatst van hun leven verbleven. Een verblijf onder het naderend duister van de vernietiging.

Eén van de tentoongestelde attributen is een gebedskleed (talliet) door mannen gedragen tijdens het ochtendgebed. Voordat deze synagoge in gebruik werd genomen in 1840 was er al een joodse gemeenschap. Aan het begin van de 19e eeuw was er een parnas ( = bestuurder) met de naam Simon Salomon Levy. Een Leviet in het bestuur van de gemeenschap.

Beneden in het gebouw, in de gemeenschapsruimte, worden we voorzien van koffie en thee en gebak en informatie, bijvoorbeeld over het rituele bad dat nog in de kelder aanwezig is. We hebben net het buitenbad gemist want enkele mensen komen drijfnat binnen.

Buiten treffen we op de muur aan de overzijde van de steeg een poetische herinnering aan de verwoestende tijden. De laarzen doen mij denken aan de woorden van de oude profeet Jesaja (hoofdstuk 9, vers 4):

“Iedere laars die dreunend stampte
en elke mantel waar bloed aan kleeft,
ze worden verbrand, een prooi van het vuur.”

Direct daarop volgt de profetie over de komst van de Messias (oftewel Christus), een kind is ons geboren. 

We nemen afscheid van de synagoge, de stilte is nog in onze oren.

Twee omgeslagen  hoeken verder bevinden we ons in een totaal andere omgeving. Een verbouwde kerk heeft de naam ‘De zevende hemel’ gekregen. In deze hemel was zelfs de apostel Paulus niet geweest.

Het is mogelijk dat de geschiedenis van dit complex terug gaat tot de 17e eeuw, met als één van de eerste bewoners de burgemeester van Harderwijk. In 1905 werden de panden verkocht aan de plaatselijke Christelijk Gereformeerde Kerk en vijf jaar later werden de panden omgebouwd tot kerkgebouw. In 1959 is het allemaal verkocht aan de gemeente Harderwijk.   

We hebben al heel wat gezien en gehoord en we zijn de stad nog lang niet uit. Via buitenwijken gaan we naar buiten. We passeren de Alberdingk Thijmlaan en zien de fraaie gevel van een flatgebouw. Langzamerhand komen we steeds meer buiten en lopen langs het spoor. De weg heet toepasselijk de Parallelweg, even verderop is een tweede parallelweg die echter haaks op de eerste staat. Verwarrend.

Ter hoogte van Herberg Onze Woudstee is een fraaie constructie gemaakt om de spoorlijn en de A28 over te steken. Het is mogelijk om het fietsend te doen, zonder af te stappen, maar we hebben geen fiets bij ons en nemen daarom de trap.

Nu komen we in de Harderwijker Bossen. In de bossen blijft het geraas van de A28 en het verkeer in onze nabijheid. We nemen kortstondig afscheid van de bekende bordjes van het Westerborkpad. We dienen de groene pijlen te volgen en later de bruine pijlen. Ik heb de indruk dat de routebeschrijving en de bordjes hetzelfde verhaal vertellen, maar de dikke rode lijn op de kartografische kaart vertelt een ander verhaal.

We lopen in de buurt van het gebouw van de YMCA waar druk verbouwd wordt. Wij nemen een lunchpazuze op een boomstam, met een wiebelige grondhouding. Het brood smaakt er niet minder om.

 

We komen nu op de Hulshorster Heide en het Hulshorster Zand. Het is rustig. De zon schijnt. De blik is weids.  De wolken heilspellend. De pijlen wijzen de goede kant uit.

 

 

 

 

 

 

Een houtkunstenaar heeft een kruipend beestje meer dan levensgroot in hout vereeuwigd (voor beperkte tijd).

Het landschap stuift. Nederland en met name de Veluwe is rijk gezegend met deze stuifzanden. De stuifzanden zijn met name te vinden in Nederland.

 

We steken de A28 maar weer eens over en komen in het bosgebied bij Hulshorst. Hulshorst kent een paar fraaie optrekjes. Nunspeet is niet mis, maar je kunt Nunspeet ook ontvluchten en je toevlucht zoeken in Hulshorst.

Op een zijpad van de Klarenweg treffen wij een bank om op te zitten en een gedicht om te lezen. We gaan niet zitten op de bank maar lezen wel het gedicht van Jozef Deleu, om te zien hoe het licht wandelt.

 

Het Belvederebosch brengt ons steeds dichterbij de bebouwde kom van Nunspeet. We passeren een begraafplaats en even verderop zien we dat in Nunspeet de Heidelberger Catechismus nog in ere wordt gehouden. Op een bord in een voortuin wordt aan de passant gevraagd wat zijn enige troost is in het leven en in het sterven. Het antwoord wordt ook gegeven (zij het in een verkorte versie).

We komen langs het hoofdkantoor van de stoelen van Prominent, het doet ons verlangen naar een mopment om de benen te strekken, maar eerst hebben we nog een traject te gaan langs de spoorlijn en het bedrijventerrein. Rechts de spoorlijn en links de bedrijven. We zien deze houten schutting aan onze linkerhand, missschien niet fraai, maar in het bos zien we ook hout.

 

Bij het station van Nunspeet lopen we het VVV kantoor binnen waar ook de gelegenheid is om de benen te strekken en andere lichaamsdelen aan het werk te zetten.