De Veluwe is één van de favorietste vakantiegebieden van ons land. Drommen toeristen komen naar dit bosrijke gebied, met allerlei overgangsvormen naar andere gebieden, zoals de IJsselvallei. Vakantieparken en vakantieparkjes zijn er in overvloed. Wandelpaden, ruiterpaden, fietspaden, mountainbikepaden, zelfs snelwegen en spoorwegen. En daar tussendoor krioelt het van de natuur in allerlei vormen.
Dirk Hilbers, bioloog en oprichter van de stichting Crossbill Guides, heeft een herziene editie van de natuurgids Veluwe het licht doen zien. De eerste druk van deze gids verscheen in 2017. Het is zijn bedoeling “om een zo compleet mogelijke gids voor natuurliefhebbers te maken.” Het boek is zowel een doeboek als een kijkboek. En met 319 pagina’s in de gids zou je kunnen zeggen dat de gids richting de compleetheid gaat.
Deze natuurgids kent meerdere onderdelen : * Landschap (waarbij de verscheidenheid van de landschappen op de Veluwe aan bod komen, van polder tot stuwwal en natte heide en zo voorts), waarbij de geschiedenis van de landschappen ook uitgebreid aan de orde komt en ook is er aandacht voor de stikstof; * Flora en Fauna (waarbij zoogdieren, ja de wolf komt ook uitgebreid aan de orde, vogels, reptielen en zo voorts aan de orde komen; * Routes (met 22 routes voor fiets en voet, met info over wat je aan natuurlijks kunt ontmoeten. Als aanvulling op de 22 routes zijn er nog acht andere locaties (met een mooi verhaal over een eigenwijze boer) die zeer de moeite waard zijn. De routes zijn samengesteld in overleg met de landeigenaren.) ; Praktische Informatie geeft …., inderdaad (vervoer, gastronomie (kruudmoes wordt helaas niet genoemd), de mooiste wildobservatiepunten en de beste excusrsies en nog heel veel meer). De informatie in de Tekstkaders wordt nog apart genoemd, evenals Observatietips. Het is bijna duizelingwekkend wat er voorbijkomt aan informatie en suggesties en tips.
Hilbers laat zich nog niet helemaal meenemen door het moderne gebruik van het woord ‘spotten’, waar het gaat om dieren kijken en/of waarnemen. Toch valt nog een keer de zin: “De Veluwe is wild spotten” (pagina 92). Mennorode (pagina 157), bij Elspeet, is niet begonnen als een klooster. Het was van oorsprong een broederschapshuis van de Mennonieten. Deze Mennonieten (of Doopsgezinden), navolgers van de Friese ex-priester Menno Simons, deden niet aan kloosters. Het is niet de Grote Kerk van Nijkerk die in 2012 werd gekozen tot de mooiste kerk van Nederland (pagina 143), want de verkiezing ging over de mooiste toren van Nederland. Vanachter mijn beeldscherm kan ik net het puntje van deze toren zien. Her en der staan in het boek wat spelfoutjes.
De enkele opmerkingen die ik hierboven maak doen niet af aan dit prachtige boek over de Veluwe. Ik kan mijn geboortegrond met nieuwe ogen bekijken en bijleren en verder wandelen (en fietsen). Dit boek is een aanrader.

Dirk Hilbers
Veluwe
Natuurgids
Crossbill Guides 2025 (vierde, herziene druk)
ISBN 9789491648373
Dit boek ontving ik van de uitgeverij voor een recensie op mijn wandelwebsite.
Ontdek meer van Willems Wonderlijke Wandelingen
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.