DICHT BIJ DE HEMEL MAAR EERST IETS ETEN

Doorlopend heeft hij last van zijn voeten.
Kilometer na kilometer.
Halteplaats na halteplaats.
Toch gaat hij verder en verder.
Etienne van Camp verhaalt over zijn tocht naar Santiago de Compostella. De Vlaamse econoom, filosoof en beeldend kunstenaar is in Vézelay (Frankrijk) begonnen en liep tot aan de Pyreneeën. Daar verhaalde hij over in deel 1. In deel 2 verhaalt hij eerst over het laatste van deel 1 en gaat dan verder met zijn tocht en hij merkt dat het steeds drukker wordt op de route naar het einde. Meer en meer pelgrims melden zich in de hostels en hotels en herbergen en kerkgebouwen, nog afgezien van de terrasjes en restaurants. Sommigen sturen hun grote rugzak vooruit naar een gereserveerd bed in een hostel. Vanaf het stadje Sarria wordt het nog drukker. Wanneer je in deze plaats start (zo’n 114 kilometer nog tot aan Santiago) heb je ook recht op je pelgrimspaspoort en kun je zeggen dat je de Camino hebt gelopen. Het wordt een bonte tocht, maar ieder loopt zijn eigen Camino. Het traject van de Pyreneeën tot Santiago loopt hij in meerdere periodes, waarbij de laatste periode laat in het jaar (october/november) plaatsvindt.

Aan het begin van zijn overpeinzingen vraagt Van Camp zich af hoe wij stand kunnen houden in deze tijden. Hij heeft geen kant-en-klare-antwoorden en verwacht deze ook niet op de Camino te vinden. Hij neemt zich voor om niet voor 5 uur in de middag aan te komen op een overnachtingsplek. Wanneer hij eerder komt heeft hij te weining gepraat met medewandelaars, te weinig gezien, te weinig gestopt. Hij wordt een trage pelgrim, die voorbij gelopen wordt door snelle jongeren, stevig stappende ouderen. Etienne wandelt zijn eigen Camino. Geen race, er zijn geen winnaars.

Dan … komt de sleutelpassage uit het boek. Op de twaalfde dag van de derde meerdaagse tocht komt Etienne van Camp aan in Rabanal. Daar staat een Benedictijnerklooster en hij wil in de middag daar de kerkdienst bijwonen. Medepelgrim Julia heeft hem hier op gewezen. De mis wordt opgedragen in het Latijn, alsof er geen Tweede Vaticaans Concilie heeft plaatsgevonden. Maar dit bevalt Etienne juist goed. Hij is bekend met de teksten in het Latijn. Hij is bekend met de rituelen. Hij besluit om mee te doen met een driedaagse retraite in dit klooster. Zo gaat hij drie dagen mee op het ritme van het klooster, met de Lauden, de Vespers en de Completen en de andere momenten. Stil eten in de eetzaal met de monniken, gesprekken met een monnik. Aan het einde van deel 1 vraagt Etienne zich af of hij verandert van wandelaar in pelgrim. Het lijkt mij dat hij is veranderd. Op andere halteplaatsen bezoekt hij ook kerkdiensten. Hij luistert met zijn oortjes naar psalmgezang op lange saaie trajecten. Inkeer, om juist verder te kunnen zien. Vreemd genoeg schrijft de retraiteganger dat deze periode niet direct met de Camino te maken heeft en dat de lezer verder kan gaan bij dag 17. Ik heb de tegenovergestelde indruk. Het heeft juist met de Camino te maken.

Etienne van Campen toont zich in zijn tocht een empathisch man, die belangstelling heeft voor zijn medewandelaars. Hij zoekt de diepgang in de gesprekken en contacten. Hij onderzoekt zijn oordelen en vooroordelen over mensen en situaties. Tegen het einde van zijn tocht wanneer Santiago bijna in zicht komt is hij blij dat hij zijn jarenlange tocht zal voleindigen. Anderzijds is er de vraag wat er met hem is gebeurd tijdens de vele kilometers (ongeveer 1800 kilometer vanaf Vézelay). Hij concludeert dat hij een heelheid heeft ervaren die hij niet kende. Hij leerde om anders naar de wereld om hem heen te kijken. Niet direct reageren, oordelen, analyseren. Even afstand houden. Zo wil hij meer beschouwen en dat vasthouden. Aangekomen in Santiago is hij verward. Blij met het voltooien van zijn Camino, maar wat nu? Nu begint de echte Camino.

Etienne van Camp
Dicht bij de hemel maar eerst iets eten
Een filosoof naar Compostella –
Deel 2. Spanje
Van de Pyreneeën tot Santiago de Compostella
uitgeverij Grands Boulevards 2025
ISBN 9789083360034

Dit boek heb ik ontvangen van de uitgeverij voor een recensie op mijn wandelwebsite