ONGEBAANDE PADEN

In de zomer van 2015 trokken Wandellief en ik naar Frankrijk om uiteindelijk uit te komen in Normandië waar we neerstreken op een camping op het schiereiland Contentin. We waren in de buurt van invasiestranden uit de dagen van D-Day, maar ook in de buurt van wandelroutes, dat zagen we in een wandelrouteboekje van Rother Wanderführer. Op een dag gingen we naar Carteret om daar route 12 uit het boekje te lopen. De lengte van de route was niet aangegeven, wel de duur van de wandeling. Twee uur en drie kwartier had de samensteller uitgerekend. Dan moesten wij het toch wel in één dag kunnen doen.

De route “Cap de Carteret und Dunes d’Hatainville” bracht ons van de kleine haven naar de Cap de Carteret en vervolgens langs de ruïne van een kerk om daarna landinwaarts te gaan en terug naar de jachthaven, waar inmiddels de waterstand dramatisch was veranderd. Het was een mooie wandeling. We kochten in Carteret bij een fotograaf een mooie grote langwerpige foto van het strand aan de voet van Cap de Carteret en de ruïne. De inmiddels ingelijste foto herinnert ons aan dagen van weleer en Cap de Carteret

Bij het lezen van “Ongebaande paden” stuit ik ineens op Cape de Carteret. De Franse schrijver en filosoof Sylvain Tesson (1972) is bezig met een wandeltocht door Frankrijk en komt te voet langs Cap de Carteret. Tesson was juist hersteld van een val van acht meter lang en in het ziekenhuis besloot hij om als deel van zijn herstel van het zuidoosten van Frankrijk (op de grens met Italië, Col de Tende) naar het noordwesten (dat wil zeggen naar Cap de la Hague) te wandelen. Hij koos ervoor om niet over bekende routes te gaan, maar om zo ver mogelijk van de gebaande paden te blijven. Met behulp van gedetailleerde kaarten (IGN) stippelt hij zijn eigen route uit om zo ver mogelijk van de bewoonde wereld te blijven. Hij zoekt “les chemins noires” uit. Naast een lege kaart van Frankrijk met daarin de route getekend staat in het boek een andere kaart van Frankrijk. Op deze kaart is het onderontwikkelde platteland van Frankrijk aangegeven in een donkere kleur. Die onderontwikkeling heeft te maken met de geïsoleerde ligging, de geringe bevolkingsdichtheid en het gebrek aan voorzieningen. Van deze gebieden maakt Tesson zoveel mogelijk gebruik.

In zijn dagboekmatige opzet van zijn boek laat Tesson de veranderingen in het landschap zien. ‘Oorspronkelijk’ was er de traditionele cultuur met herders en kleine boeren. Daarna kwam de door de Europese Unie gestimuleerde en gesubsidiëerde landbouw en veeteelt op, met op vele gebieden kaalslag als gevolg. De derde fase die Tesson noemt is die van de stedelingen die naar het platteland trekken en het platteland oppimpen. En de voorlopig laatste fase is van de opkomst van de biologische landbouw en veeteelt, 5% van het Franse landbouwoppervlak wordt hier voor gebruikt.

Tijdens zijn wandeling (van 24 augustus tot 8 november) slaapt hij vaak onder de open hemel, soms in een tentje, heel soms op een bed, een enkele keer zelfs in een ziekenhuis na een epileptische aanval. Soms liep er iemand mee, een vriend, een zus. Het bivakkeren onder een open hemel is voor hem een vorm van ontsnappen. Op zijn tocht door de vele landschappen verwijst hij naar boeken en schilderijen, zo is hij in doorlopende dialoog. Hij trekt door verlaten dorpen, komt in Hérat een Nederlands echtpaar tegen dat zich heeft genesteld in dit verlaten gebied, stuit op ongebaande paden die in bezit zijn genomen door boeren, ergert zich aan het geplande landschap, geniet van het moois dat hij tegenkomt.

Het eindpunt van zijn wandeling is de vuurtoren van la Hague. Hij heeft zijn sores afgelegd. Hij heeft zijn rug gerecht. Er bestaan nog uithoeken.

Sylvain Tesson – Ongebaande paden. Een voetreis dwars door Frankrijk – Rainbowpockets 1363 – 2017 (oorspronkelijke titel: Sur les chemins noires, 2016)