Zuiderzeepad (11) Dolsterhuzen naar Lemsterhoek

Het is dinsdag.
De 11e februari van het jaar 1812.
Door de straten van De Lemmer loopt Willem Roelofs. Hij is op weg naar de Mairie. Ene Napoleon, die op dat moment druk bezig is in het oosten van Europa, vond het een goede gedachte om iedereen een familienaam te laten hebben. Daarom loopt Willem nu door de straten van zijn woonplaats. Hij is in 1768 geboren in Sleat, daar groeide hij op, trouwde hij met Ybeltje en deed belijdenis in de plaatselijke Gereformeerde kerk. Vanuit Sleat vertrok hij met Ybeltje en hun kinderen naar het zuiden. Terwijl hij door de straten loopt is hun jongste kind, Hendrik, nog maar 16 weken jong en Willem 43 jaar. Hij stapt de Mairie binnen en loopt naar de klerk die zijn nieuwe familienaam in zal schrijven in het Aannemingsregister. Ook de kinderen van Willem en Ybeltje komen er in te staan: Marijke, 11 jaar; Martje 8 jaar; Roelof 5 jaar; Lolke 3 jaar; Trijntje 2 jaar en de jonge Hendrik. Ybeltje wordt niet genoemd. Willem schrijft eigenhandig zijn volledige naam aan het einde van de akte. Opvallend, want de man die voor hem aan de beurt was op die dinsdag zette een kruisje en de klerk schreef er iets bij.
Meer dan 200 jaar later loopt er weer een Willem door de straten van Lemmer. Met dezelfde achternaam die zijn verre voorvader had aangenomen.
Maar voordat ik door de straten van De Lemmer loop rijden we er eerst met de auto door en daarna met de bus. We hebben onze auto geparkeerd bij een autobedrijf op de Lemsterhoek, een spurt naar de bushalte, die twee dagen buitenwerking is (er wordt een nieuw bushokje geplaatst). Tijdens de spurt merk ik dat ik mijn pet niet op heb, zeker in de auto laten liggen. De buschauffeur is bereid om voor ons te stoppen, we stappen uit bij het busstation en stappen even later in dezelfde bus om in Dolsterhuzen uit te stappen. De wandeling kan beginnen.

We steken de sleat over en komen in Ychtenbrêge. We gaan langs het water van het Tsjûkemar en lopen over het Lodo van Hamelpad. Dit pad is genoemd naar de verzetsman Lodo die bij het meer opgepakt zou worden door een watervliegtuig die hem naar Engeland zou brengen. Helaas pakten de Duitser hem op en hij overleefde de oorlog niet.

Het Tsjûkemar ligt er mooi bij, het blauwe water onder de zon die nu uitbundig schijnt. Bij het gemaal van Ychten (ja, van die brug) komen we de zussen Tsjûke en March tegen die uitkijken over het meer. Het verhaal gaat dat de twee zussen getuige waren van een grote veenbrand. Door de enorme rookontwikkeling konden ze elkaar niet meer zien. Ze riepen elkaar bij de naam. Nadat de rook om het hoofd was verdwenen was het veen niet meer. Er lag een meer. Maar het geluid van de stemmen van die twee zussen is nog steeds te horen.
We lopen langs het water door tot aan Giterskebrêge, dat verbonden is aan Eastersee. Gitersjebrêge heeft een bijzondere geschiedenis. Uit de omgeving van Giethoorn kwamen veenwerkers hier naar toe vanwege de vervening van het gebied. De naam van dit dorp is een levende herinnering aan Giethoorn. Een andere herinnering aan die tijd is het voetpad langs de Giterske Feart. Net als in Kalenberg tijdens een vorige etappe zijn hier veel vervenershuisjes, klein, soms nog kleiner, andere iets uitgebouwd. Maar bijna allemaal even verlaten als de huisjes in Kalenberg. Via het geasfalteerde Holsteinpad (woonden hier mensen uit het hertogdom Holstein?) gaan we de Veendijk op, om weer af te slaan bij de Otterweg. Hier maakt een hond zich druk om onze aanwezigheid. Een volgende hond, die van boer Oenema, springt vrolijk tegen mij op. Een derde hond aan de Otterweg blijft rustig op afstand zitten, alsof de drie honden een WhatsApp-groep hebben om te waarschuwen bij vreemd volk.
Met de rug tegen de Grietendijk nemen we een lunchpauze. Achter ons is de Lemsterhop. Daarachter doemt de Noordoostpolder op. De zon schijnt en we zitten in de luwte van de dijk. Auto’s gaan van links naar rechts en van rechts naar links, groot en klein. Zelfs een bulkwagen uit Nijkerk. Van rechts komt een dame op een ligfiets, fiettassen achterop. We groeten elkaar vriendelijk. Zij rijdt naar links, de richting van De Lemmer.

We komen De Lemmer binnen via een overhoop gehaalde toegang bij de snelweg A6. Het lukt ons om via een verlegd fietspad door te dringen tot de bebouwing van het dorp, nadat we het busstation rechts hebben laten liggen. De route zoekt snel het water van de haven op. Aan de overzijde is het grote gebouw van een scheepswerf. Gelukkig is aan deze zijde de kleinschaligheid niet uit het oog verloren. Via een houten looppad komen we bij de oude gebouwen die bij de oude sluis horen. Een huisje voor de sluisknecht (links), een huis voor de sluismeester (verderop) en het huisje voor de Rijksgetijmeter (rechts). Zo komen we in het dynamische centrum van De Lemmer, historische grond. We nemen zitting aan een tafeltje van restaurant Centrum, genieten van een stevige erwtensoep+ en drinken. Aan een muur hangt een foto van een dame met naast haar een jonge versie van ‘De Beer van Lemmer’.
We gaan de Oudesluis in en daar treffen we de dame met de ligfiets. Zij vraagt of wij het Zuiderzeepad lopen. We kunnen het niet ontkennen. Vervolgens de vraag naar de kwaliteit van de markering. ‘Is het goed te vinden?’. Dan komt de aap uit de mouw: zij verzorgt de markering voor het gedeelte tot aan Lemmer. Dankzij haar markeringen zijn wij hier aangekomen. We praten nog even en dan gaat zij de winkel in en wij danken haar voor haar vrijwillige inzet voor het pad en gaan verder.

De Oudesluis gaat over in de Kortestreek. Op het punt waar deze beiden bij elkaar komen of juist uitééngaan staat een fraai beeldje van een Lemmer visser.
We slingeren langs wateren, huizen, overtuinen en een verlaten ijsbaan. Opvallend bij veel huizen zijn de posters voor de aanstaande verkiezingen voor de gemeenteraad van de gemeente De Fryske Marren. Veel posters zijn van de NCPN. De oude CPN is opgegaan in de bonte verzameling van GroenLinks. Niet iedere oude communist was het daarmee eens en zo ontstond de Nieuwe CPN. Tien van de elf kandidaten op de kieslijst wonen in De Lemmer.
We zijn aangekomen bij de baai van Lemmer, een bijna verlaten strand voorzien van kruiend ijs, de laatste restanten. Wanneer we de andere kant uitkijken zien we een zee. Een zee van caravans in allerlei soorten en maten, al dan niet uitgebouwd met hokjes en vakjes en bouwsels van allerhande materiaal. Hutje mutje. Het doet bijna pijn aan de ogen.
We lopen verder op de grens van land en water. Vlakbij een bocht naar de Plattedijk raken we in gesprek met een Lemmer echtpaar. Zij hebben jaren geleden het Zuiderzeepad gelopen (nog zonder de Afsluitdijk). Wellicht gaat ze dat nieuwe deel een keer lopen. Ze zijn nu bezig met het Floris V-pad.
Via de Plattedijk komen we bij de Prinses Margrietsluis, maar voordat het zo ver is hebben we een mooi zicht op het oudste en werkende stoomgemaal ter wereld. Het is het ir. D.F. Woudagemaal. IJs ligt op het water.

Voorbij deze grote sluis maken we een grote lus om rondom de Lemsterhoek te wandelen. Wanneer we bij het water van het IJsselmeer komen zien we hier ook een veld van kruiend ijs, met een enkele vogel er in. Gelukkig niet vast gevroren, maar meer een voorstander van een dompelbad. Een deel van de Lemsterhoek is bedrijventerrein geworden, het restant is een mooi rustig groen gebied. We lopen over een stenen dijk langs het water, vanaf hier hebben we prachtige uitzichten en horen stilte zover het oor reikt.

We komen aan bij de doorgaande weg langs de Dyksleat. Hier verlaten wij de route en lopen terug naar de Lemsterhoek en het bedrijf waar wij onze auto hebben geparkeerd. Dan zie ik mijn pet, aan de rechterbuitenspiegel. Een glimlach op mijn gezicht laat zien dat ik blij ben weer herenigd te zijn met pet. De man achter de balie van het garagebedrijf lacht en zwaait. Ik loop naar binnen om hem te bedanken.