Zuiderzeepad (9) Blokzijl naar Spanga

Het is vandaag een internationale tocht. We wandelen dwars door Nederland en sluipen Fryslân binnen. Maar laat ik bij het begin beginnen en dit begin van de wandeltocht ligt bij het busstation van Blokzijl. We gaan eerst naar de vlakte en wandelen dan een woest bos in. Het is niet meer voor te stellen, maar hier heeft in oude tijden een woest bos gelegen. Nu is er van het woeste bos alleen nog maar een plaatsnaam overgebleven. We dienen goed op te letten want voor dat we het weten zijn we Baarlo al weer uit.

Maar zo doe ik Baarlo en zijn inwoners tekort. Middenin het dorp is een begraafplaats, een oude begraafplaats. In de begintijd van de Reformatie, die 500 jaar en een paar maanden geleden begon in Wittenberg (Duitsland), kwamen de gelovigen vanuit Blokzijl om hier in de kapel bijeen te komen. De kapel (die er al was voor 1476) is verdwenen. Wat bleef is de begraafplaats met de klokkenstoel. Baarlo heeft oude papieren. Al in 1281 wordt de plaats genoemd, een echtpaar hier kreeg een uitkering van het klooster Ter Hunnepe, in de buurt van Deventer. Hier zijn stille getuigen van een oude tijd. Van Baarlo brengen lange en rechte en zonnige wegen ons naar Nederland. Hier is water en riet en een ooievaarsnest en woningen, al dan niet bewoond. Misschien duidt het getal ’30’ op het bord wel op het maximum aantal bewoners van Nederland. Er is rust bij de huizen. In de verte zien we mensen en machines bezig in het riet. Zij doen hun werk in stilte.

Vanuit het licht bevroren Nederland brengt een voetpad ons dwars door de rietvelden. De zon kleurt het riet geel en goud. Vogels vliegen en nemen stilte mee. Op water ligt nog een heel dun laagje ijs, dat door de zon op het punt staat te breken. Een paar schoven riet liggen langs de kant van het pad. Elke schoof wordt bijeen gehouden door een oranje touwtje. Het soort touwtjes dat mijn schoonvader altijd bij de hand had wanneer hij rond liep op zijn boerderij.

We komen uit bij de Wetering. Aan beide zijden van het water liggen huizen, op ruime percelen. Wij wandelen achter de westelijke huizenrij langs, over een asfaltweg, waar zelfs verkeer is. De postbode brengt een blauwe enveloppe in contact met een brievenbus. Een vrouw loopt over het asfalt dat op sommige plekken spiegelglad is. We nemen een pauze op een bankje bij een Bed & Breakfast (dat zal wel een uitdrukking in het plaatselijke dialekt zijn?). De eigenaar is ook gastheer voor de Weerribben. De website vermeldt dat de eigenaren een time-out hebben sinds 1 januari 2016. Òf ze zijn vergeten de website bij te werken òf ze zijn vergeten het bordje bij het hek weg te halen. Onze boterhammen smaken er niet minder om. Een voet- en fietspad brengt ons langs het water naar Kalenberg.

Het is stil, heel stil in Kalenberg. Het water ligt tussen huizen, stil. Het wandelpad is stil. In het café is het stil. In het hotel is het stil. Het brugwachtershuisje is verlaten. Twee mannen vissen op het water en groeten ons met een stille groet. De oude kerk is stil. Een sticker ‘Wandelaars welkom’ gaat vergezeld van een bordje ‘gesloten’. Ver voor ons uit lopen vier mensen, het zijn wandelaars op het Zuiderzeepad. In een tuin zien we een persoon in zijn tuin werken. Wanneer we het huis zijn genaderd is de persoon verdwenen. Het is waarschijnlijk te druk buiten met deze twee wandelaars. Een vrouw hangt in stilte de was op aan een droogrek in de tuin. Huis na huis verkeert in stilte. Tuinen zijn overwoekerd. Hier is niets te wonderlijk. Bordjes met ‘bed & breakfast’ verkondigen wat niet aanwezig is.

Met deze stilte gaat onze tocht verder. Ook de drie reeën die we zien houden zich stil. Langs de Kalenbergergracht is het stil. Oude vervenershuisjes staan langs de kant, achter gelaten, wachtend op zonniger tijden. En dan is daar Ossenzijl. Een plaats van belang, met een brug waar auto’s overheen zouden kunnen rijden, maar het niet doen. Het enige winkeltje van het dorp is nu gesloten. Op de hoek van een weg is een eetcafé: gesloten. Aan de overzijde van de weg is een restaurant: gesloten. Er is geen musketier te bekennen, zelfs niet één. Twee jongens zijn bereid om de stilte te doorbreken en een snipper informatie te verstrekken. Verderop, nog verder dan de begraafplaats, is ook nog wat. ‘Maar we weten niet of dat open is’, zegt één van de jongens. Hij beseft wat een winter in Ossenzijl betekent. Wij verlaten het dorp in noordwestelijke richting over een rechte weg. We passeren de Linde, een rivier die scheiding brengt tussen Overijssel en Fryslân. We worden niet verwelkomd in het Frysk, geen bord om ons te herinneren dat we een ander land binnen gaan. Het land van pake en beppe. Maar hier in Weststellingwerf is het Frysk nauwelijks doorgedrongen, hier spreekt men eerder met Saksische tongval. Om van de schrik te bekomen lunchen we aan de Linde, met zicht op de jachthaven en bijbehorende gebouwen. Vlakbij ons staat een bord dat ons opmerkzaam maakt op overstekende otters. Deze beestjes hebben daar ruim de tijd voor want er komt weining verkeer over de Lindedijk. Maar één auto kan zo’n beestje slachtotteren. Vanaf de Marktweg slaan we de Spangahoekweg in en voordat deze weg de Scheene kan oversteken slaan we linksaf en gaan een verscholen pad op. Omzoomd door bomen in dit kale land.

Het pad brengt ons bij de begraafplaats van Spanga, met een mooie klokkenstoel. Tot 1831 stond hier een kerkgebouw dat echter geheel werd afgebroken vanwege de bouwvallige staat. De klokkenstoel werd 20 jaar later gebouwd, er kwamen later andere klokkenstoelen en de huidige dateert uit 1989, eerst zonder klok, maar nog in hetzelfde jaar kwam er een klok in te hangen. Er wordt wel gezegd dat de klokkenstoel een ‘klokkentoren van de armen’ is. Echter, een beppe van mij ligt begraven op een kleine begraafplaats met een klokkenstoel, dichtbij Oranjewoud. Deze begraafplaats aan de Marijkemuoiwei (Brongerga) herbergt ook de grafkelder van de familie van Limburg Stirum, toch niet een arme familie te noemen. Een ver familielid van deze familie ligt hier in een apart graf begraven.

Ik dwaal af, laten we verder lopen op dit mooie wandelpad. We komen langs een bijzondere tuin, aangelegd door Corrie en Jan van Dam, Jan heeft zelfs zijn eigen wandelbrugje. Meerdere wandelbankjes staan langs het pad en op naastgelegen stukken van de tuin. We komen op de Pieter Stuyvesantweg. Hier verlaten we de route en gaan naar de bushalte voor de buurtbus, die een paar minuten eerder is vertrokken. Op het kruispunt staat een gedenkzuil, ter ere van Pieter Stuyvesant, die in het naastgelegen Scherpenzeel enige jaren van zijn jeugd doorbracht toen zijn vader daar predikant was. Ik weet niet of deze erezuil veel Amerikaanse toeristen trekt, die graag deze plek van de laatste Nederlandse gouverneur van Nieuw-Amsterdam (1645 – 1664) willen zien.

Vanuit het zonovergoten bushokje waar we bijna een uur wachten, zien we aan de overzijde van het kruispunt café ‘De Veehandel”, we wagen niet eens een poging om de weg over te steken. Het ziet er verlaten uit, zelfs op afstand. De buurtbus komt en stopt en gaat. Eerst naar Langelille en dan via de Oldelamerbrug naar Wolvega. De buschauffeur vertelt op enthousiaste wijze over zijn vrijwilligerswerk, zijn elfstedentocht en marathons en spinning en zijn oude baan. Wellicht heeft hij er wel oren naar om eens een wandeling te maken. Hij brengt ons keurig naar het station van de NS, vanwaar wij verder reizen.